Táo bón là tình trạng rối loạn tiêu hóa thường xảy ra khá phổ biến ở trẻ em. Ít ai biết, đây là dấu hiệu cảnh báo hệ tiêu hóa không được khỏe mạnh ở trẻ, Trẻ có thể đang bị thiếu nước, chế độ ăn thiếu chất xơ. Trường hợp trẻ bị táo bón kéo dài trong nhiều ngày có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe, cũng như gặp khó khăn trong việc điều trị sau này. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ vẫn chưa thực sự nắm rõ và còn mơ hồ trong việc tìm biện pháp phòng bệnh táo bón cho con. Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ giúp các phụ huynh hiểu rõ hơn về táo bón. Nguyên nhân gây bệnh bón cũng như cách phòng chống cho trẻ vừa hiệu quả mà lại dễ thực hiện.
Bệnh táo bón ở trẻ
Táo bón ở trẻ là khi trẻ khó khăn trong việc đại tiện vì phân khô cứng. Có thể nói, táo bón là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ em, nhất là lứa tuổi từ 0 – 5 tuổi.
Trong các trường hợp trẻ táo bón nặng thường có những biểu hiện đau ngứa thậm chí là máu tươi trong phân nguyên nhân của hiện tượng trên là do khi phân trở nên cứng và to sẽ cọ xát với hậu môn tạo thành các vết nứt trên da xung quanh hậu môn.Thậm chí bệnh sẽ nguy hiểm hơn khi các vết nứt đó trở thành những ổ viêm hay áp xe.
Các rối loạn về tiêu hóa ví dụ như các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, ruột, đại tràng như bệnh đại tràng, kém hấp thu,… có thể xảy ra do tình trạng táo bón nặng gây nên.
Bạn có thể nhận biết một đứa trẻ bị táo bón qua các dấu hiệu như:
– Số lần đi cầu ít hơn 3 lần mỗi tuần (đối với trẻ sơ sinh là ít hơn 2 lần/ngày).
– Khi đi đại tiện phải rặn mạnh, đau đớn do phân khô cứng, gồ ghề
– Trong một số trường hợp còn có máu trong phân của trẻ
Nguyên nhân gây ra táo bón
Chỉ khi biết rõ nguyên nhân gây táo bón ở trẻ thì cha mẹ mới có cách phòng chống táo bón ở trẻ được. Vậy đâu là nguyên nhân gây táo bón ở trẻ?
Thực tế có rất nhiều lý do khiến trẻ bị táo bón như:
Ăn uống không hợp lý
- Trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo và ít chất xơ. Chúng bao gồm thức ăn nhanh, đồ ăn vặt và nước giải khát.
- Không uống đủ nước
- Có một sự thay đổi trong chế độ ăn uống. Điều này bao gồm khi trẻ thay đổi từ sữa mẹ sang sữa bột, hoặc khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc.
- Trẻ có thể bị táo bón do sữa công thức được pha không đúng tỷ lệ. Mẹ bị táo bón kinh niên cho con bú có thể làm trẻ mắc chứng táo bón. Khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ quá ít chất xơ. Trẻ có thói quen không hoặc ăn quá ít rau và trái cây tươi, uống rất ít nước.
Cảm xúc
Vì một lý do nào đó mà trẻ nhịn không đi tiêu hoặc thời điểm trẻ chuyển giao giữa bú mẹ và ăn dặm, lo lắng học hành….cũng dẫn đến táo bón
Trẻ mắc một số bệnh lý
- Các vấn đề về đường ruột, trực tràng hoặc hậu môn
- Các vấn đề về hệ thần kinh, chẳng hạn như bại não
- Các vấn đề nội tiết, chẳng hạn như suy giáp
- Một số thuốc điều trị bệnh cũng dẫn đến táo bón ở trẻ. Ví như chất bổ sung sắt, một số loại thuốc chống trầm cảm và chất ma túy như codeine
Một số giai đoạn trẻ dễ bị táo bón
Giai đoạn ăn dặm
Trẻ đang từ bú mẹ hoặc bú bình chuyển sang ăn thức ăn đặc hơn có thể bị táo bón do ăn không đủ lượng chất xơ và uống không đủ nước.
Giai đoạn tập ngồi bô hay bồn cầu
Trẻ có nguy cơ bị táo bón trong giai đoạn này vì nhiều nguyên nhân sau đây:
– Chế độ ăn cần cho trẻ ở giai đoạn này vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sữa nên trẻ dễ bị thiếu hụt chất xơ làm phân khô cứng gây ra táo bón.
– Khi trẻ không thích hoặc chưa sẵn sàng để ngồi vào “chỗ mới” vì cảm giác khó chịu. Phản xạ thông thường của trẻ sẽ là cố gắng “nhịn”, nhất là đối với những trẻ bị đi phân cứng hoặc đau khi đi tiêu.
Lúc đi học
Một số bé “nhịn” đi tiêu vì không muốn dùng nhà vệ sinh tại trường. Do trẻ không quen hoặc có cảm giác quá “công cộng”. Điều này cũng có thể gây nên chứng táo bón ở trẻ em.
Cách phòng bệnh táo bón cho trẻ
Ý nghĩa của việc phòng bệnh táo bón ở trẻ là để tránh được những biến chứng táo bón ở trẻ đồng thời giúp trẻ trẻ có một hệ tiêu hóa tốt, phát triển toàn diện.
Thực tế thì cách phòng chống táo bón ở trẻ em không quá khó. Tùy thuộc vào triệu chứng, nguyên nhân, lứa tuổi và sức khỏe bạn để bạn lựa chọn cách chữa và phòng chống bệnh táo bón ở trẻ.
Phòng táo bón ở trẻ bao gồm việc:
Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý
- Cho trẻ uống nhiều nước hơn. Uống đủ nước và các loại nước trái cây khác sẽ giúp phân di chuyển dễ dàng hơn qua ruột. Việc thay đổi lượng nước cần dựa vào cân nặng và lứa tuổi. Nhưng hầu hết trẻ em tuổi đi học cần ít nhất 3 đến 4 ly nước mỗi ngày. Nếu trẻ bị táo bón trong giai đoạn chuyển từ sữa mẹ sang thức ăn đặc, hãy cho trẻ tập uống 1 ly nước nước táo, lê, hoặc nước mận mỗi ngày. .
- Bổ sung nhiều chất xơ: Các loại thực phẩm giàu chất xơ (như trái cây, rau và bánh mì nguyên hạt) có thể giúp ngăn ngừa táo bón. Chất xơ không thể được tiêu hóa, vì vậy nó giúp làm sạch ruột bằng cách di chuyển ruột dọc theo.
- Nếu trẻ uống sữa bò bị táo bón: mẹ nên pha sữa loãng hơn bình thường một chút. Hoặc mẹ pha thêm vào sữa một thìa cà phê nước ép trái cây như cam, quýt… cho trẻ uống.
Đây không chỉ là cách phòng bệnh táo bón ở trẻ em mà nó còn được áp dụng cho mọi lứa tuổi khác nhau.
Cho trẻ vận động
Hoạt động thể chất thúc đẩy ruột đi vào hoạt động là cách phòng bệnh táo bón ở trẻ em khá hiệu quả. Hãy cho trẻ ra ngoài chơi đùa thay vì ngồi xem TV hay điện thoại.
Với trẻ sơ sinh thì tập cho các bé các động tác nhẹ nhàng bao gồm các bài tập về tay, chân.
Với trẻ lớn hơn thì khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời cũng như tham gia các môn thể thao, tránh việc để cho trẻ ngồi quá lâu trước màn hình tivi hay điện thoại.
Phát triển một lịch trình bữa ăn thường xuyên
Ăn uống là một chất kích thích tự nhiên cho ruột, do đó, các bữa ăn đều đặn có thể giúp trẻ phát triển thói quen đi cầu bình thường. Nếu cần thiết, hãy để trẻ ăn sáng sớm hơn một chút để trẻ có thể đi đại tiện ở nhà trước khi đến trường. Đây là cách phòng táo bón ở trẻ em sợ đi vệ sinh ở trường hay nơi công cộng.
Thói quen đi vệ sinh
Cố gắng đưa trẻ vào thói quen vệ sinh thông thường. Cho trẻ ngồi vào nhà vệ sinh ít nhất hai lần một ngày trong ít nhất 10 phút. Nên làm điều này ngay sau bữa ăn. Bạn nên tìm cách để trẻ thực hiện điều này một cách thoải mái nhất. Đây cũng là mẹo hay giúp phòng bệnh táo bón ở trẻ.
Ngoài các biện pháp trên, mẹ cũng có thể xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải qua trái 3 – 4 lần vào khoảng cách giữa hai bữa ăn để kích thích làm tăng nhu động ruột.
Với những trẻ bị táo bón do bệnh lý, mẹ nên đưa bé đi khám và điều trị sớm bệnh lý đó. Khi khỏi bệnh tình trạng táo bón của bé cũng sẽ được cải thiện.
Trẻ nhỏ cũng là đối tượng hay bị táo bón do thuốc bởi thường xuyên mắc bệnh. Khi cho bé dùng thuốc nếu có hiện tượng táo bón, mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ kê đơn để đổi thuốc hoặc giảm liều … tránh táo bón ở trẻ.
Lưu ý: trong một số trường hợp, nếu việc phòng táo bón ở trẻ em trên không hiệu quả với bé nhà bạn thì bạn nên đưa bé đi khám để được điều trị kịp thời. Vì có thể táo bón chỉ là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe nào khác.