Cây cối không chỉ làm chúng ta thêm yêu cuộc sống mà bên cạnh đó nó còn có thể giúp chữa bệnh. Trong các loại cây đều có chứa các thành phần khác nhau. Để nghiên cứu và bào chế được các bài thuốc chữa bệnh thì các chuyên gia Đông y luôn luôn tìm tòi, mày mò những loại cây thảo dược quý. Theo các chuyên gia Đông y, cây chó đẻ răng cưa có chứa nhiều thành phần có lợi ích trong việc điều trị một số bệnh thường gặp. Nếu sử dụng thường xuyên chắc chắn bệnh tình sẽ thuyên giảm một cách đáng kể.
Nhận biết cây chó đẻ răng cưa
Chó đẻ răng cưa thường được dân gian lưu truyền là vị thuốc quý chữa được nhiều bệnh. Trong y học cổ truyền, loài cây này còn có một cái tên mỹ miều khác là diệp hạ châu. Vậy tác dụng của cây chó đẻ răng cưa trong chữa bệnh là gì?
Cây chó đẻ răng cưa thân xanh, còn gọi là diệp hạ châu đắng (Phyllantus. amarus Schum. et Thonn.), họ Thầu dầu (Euphorbiaceae). Cây thuộc thảo, cao khoảng 40 cm, ít phân cành, màu lục. Lá mọc so le, xếp hai dãy đều trên cành trông như một lá kép lông chim. Hoa đơn tính, mọc ở kẽ lá, không có cánh hoa, màu lục nhạt.
Hoa đực có cuống ngắn xếp ở dưới hoa cái. Quả nang hình cầu nhẵn, hơi dẹt, chia thành 3 mảnh vỏ. Cây mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi trong nước ta để lấy nguyên liệu làm thuốc. Sau khi thu hái, rửa sạch đất cát, phơi khô, cắt đoạn 3 – 5 cm, vi sao.
Thành phần có trong cây chó đẻ răng cưa
Theo y học cổ truyền, cây chó đẻ có vị hơi đắng, tính mát. Có tác dụng tiêu độc, sát trùng, tiêu viêm, tán ứ, thông huyết mạch, lợi tiểu.
Diệp hạ châu có các thành phần flavonoid, alcaloid: Phyllanthin phyllantin, phyllantidin và các hợp chất hypophyllanthin, niranthin, phylteralin, nitetralin, lignan; flavonoid: rutin, quercetin, isoquercetin, quercitrin, isoquercitrin; alcaloid: isobubialin, epibubialin, elagitanin; a xít ascorbic…
Dịch chiết của diệp hạ châu có tác dụng ức chế mạnh vi rút viêm gan B (HBV ), thông qua cơ chế ức chế enzym ADNp (ADNpolymerase) của HBV , làm giảm HbsAg và Anti – HBs, tác dụng hạ đường huyết, ức chế tụ cầu khuẩn và trực khuẩn thương hàn, lỵ, đại tràng.
Tác dụng chữa bệnh của cây chó đẻ răng cưa
Trên lâm sàng, diệp hạ châu có tác dụng ức chế mạnh HBV – DNA (vi rút viêm gan B trên hệ mã di truyền) và làm cho vi rút bị đào thải, không bám vào được DNA của người. Khi viêm gan HBV , các tế bào gan sẽ bị tổn thương, làm tăng các chỉ số của enzyme Transaminase: ALT, AST trong máu, có khi tăng với con số hàng trăm, làm cho các hoạt động của gan bị trì trệ, kèm theo các triệu chứng cơ thể mệt mỏi, kém ăn, buồn nôn.
Khi phát bệnh, cơ thể bị sốt, đồng thời với các triệu chứng điển hình: vàng da, vàng mắt, tiểu đỏ, đau tức vùng hạ sườn phải… Khi đó có thể biến chứng chuyển thành xơ gan: bụng trướng to, đau bụng, tiêu chảy; nôn ra máu tươi, kèm theo tụt huyết áp. Nặng hơn là hôn mê do suy gan nặng, suy thận cấp tính, lượng
nước tiểu ít dần…
Diệp hạ châu còn được dùng trị sốt, lợi tiểu, tiểu đường, u xơ tuyến tiền liệt; viêm âm đạo, ăn uống khó tiêu, viêm đại tràng… còn dùng trị mụn nhọt, đinh râu, tiểu tiện khó khăn, viêm tuyến vú, tắc tia sữa. Có thể dùng đắp ngoài, uống trong. Khi sử dụng có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Liều dùng, ngày 8 – 16g, dạng thuốc sắc, hãm, viên nang.
Một số bài thuốc với cây chó đẻ răng cưa
Trị viêm gan vàng da
diệp hạ châu, actisô, nhân trần, rau đắng, mỗi vị 12g, sắc uống, ngày một thang, trước bữa ăn.
Trị viêm tắc tia sữa
diệp hạ châu, bồ công anh, đồng lượng 16g, sắc uống hoặc giã cây tươi, vắt lấy nước uống, bã đắp nơi sưng đau.
Bài thuốc chữa sạn mật, sạn thận
Chó đẻ răng cưa: 24g, Sắc uống, sắc làm 2 nước để vừa tận dụng được hoạt chất vừa uống thêm nhiều nước. Nếu đầy bụng, ăn kém gia thêm gừng sống hoặc hậu phác. Để ngăn chận sỏi tái phát, thỉnh thoảng nên dùng diệp hạ châu dưới hình thức hãm uống thay trà, liều khoảng 8 đến 10g mỗi ngày.
Bài thuốc chữa sốt rét
Cây chó đẻ răng cưa: 16g, Thảo quả:12g, Thường sơn: 16g, Hạ khô thảo: 12g, Binh lang: 8g, Đinh lăng: 12g đem sắc uống thay nước hàng ngày.
Cây chó đẻ chữa viêm gan siêu vi
Cây chó đẻ đắng: 16g, Nhân trần nam: 16g, Vỏ bưởi (phơi khô, sao): 4g, Hậu phác: 8g, Thổ phục linh: 12g đem sắc lấy nước uống